De straatmeid
Tussen 1936 en 1956 waren de “Waikiki Hawaiians” muzikaal actief in Nederland. Zij leenden hun artiestennaam (onbewust?) van het groepje uit Hawaiï op de afbeelding, gefotografeerd in 1917 voor een concert in de staat New York. ik denk niet dat de Nederlandse Waikiki’s ooit in Hawaii voet aan wal hebben gezet.
Blijkbaar waren in die periode meerdere Nederlandse orkestjes actief bezig met exotische steelguitar-deuntjes. Bij de Waikiki Hawaiians kwamen er ook al snel jodelklanken tussen geslopen, volgens de muzikanten in een radio interview anno 1994 was dat vooral om tijdens WOII de Duitse censuur te sussen: als er in de muziek gejodeld werd dan was het toch een beetje Oostenrijks en mocht het.
De Nederlandse Waikiki’s waren een familieorkestje: 3 broers en 1 zus onder leiding van Anton Groeneveld, de oudste broer en tevens de maker van vele van hun muziekjes.
Zo namen ze ook dit liedje op circa 1940
In 1945 maakte ook Bob Scholte een plaatopname van dit lied, met veel betere opname-apparatuur (zie onderaan)
De tekst werd naar verluid geschreven door Jack Bess en de muziek door Anton Groeneveld. Al lieten de kinderen van de muzikanten in een later radio interview (in 2003) verstaan dat volgens Anton de meeste teksten en melodieën wel degelijk van hem waren, maar dat de platenfirma & producer hem verplichtten om een medewerker als mede-auteur op te geven, zodat uitbetalingen van eventuele auteursrechten mee konden dienen om de productiekosten te voldoen. Dat kon ook in het voordeel van de (echte) auteur uitdraaien: de producent verdiende meer naargelang het lied vaker werd gezongen/verkocht door andere artiesten en dat was dan ook winstgevend voor de auteur(s). Of markt- en straatzangers auteursrechten betaalden is dan weer zeer twijfelachtig…
Markt- en straatzanger Louis Boeren was afkomstig uit Nederland en zal hen zeker op de Nederlandse Radio-Omroep hebben horen zingen want hij nam de melodie van “Ik heb jou gekust” gretig over, weliswaar voor een minder zonnige tekst, al lijkt er wel een happy end te zijn.
De straatmeid
1056 [A] Louis Boeren (+1973) [C] Anton Groeneveld (+1997)
Ken jij nog kind, de droeve dagen
toen ik jou zocht, ’t was in de nacht.
Jij doolde rond, zo door de straten
Jij zocht je troost, voor het bestaan bij ied’ren man .
Jouw leven was wat minder geurig,
Liep straten op, en straten neer.
Jij meisje was, nog lang niet fleurig
toen ik jou zag, het deed me zeer.
Ik haalde jou uit smart en pijn,
je trok me aan, jij was voor mij.
Nooit zal ik nog die tijd vergeten,
mijn liefje klein, blijf steeds bij mij.
Hoe lang is dat nu reeds geleden
toen jij nog was een lichtekooi,
je lichaam gaf aan al die heren,
jij was in ’t oog, van elke vent van slecht allooi.
Ik ben gekomen in je leven,
Heb je gered, jij was een slet.
Ik heb je naam en eer verheven,
blijf nu voortaan, in dit bestaan, mijn lieve schat.
 |
Partituur * De straatmeid * |
 |
instrumentaal
|
Bronnen: Zangwijze: "Ik heb jou gekust (in Honolulu)" Muziek van de Waikiki Hawaiians (uit Nederland) Liedblad van Louis Boeren (MUZ0779 pag. 77) fonoplaat Bob Scholte (1945)
Schoonste der vrouwen
Een van de eerste versies op plaat van “Lady of Spain” (Dama Española) in 1931. De zanger schiet pas na 2′ in actie en heeft dan alleen nog tijd voor het refrein.
Het werd overigens meestal instrumentaal gebracht, maar de onvolprezen Paul Anka begint het liefdeslied wel met de eerste strofe, zoals het hoort. Paul is een typische ingeweken Amerikaan: geboren in Canada met een vader uit Syrië en een moeder uit Libanon. Het ziet er naar uit dat de Trumpiaanse USA in de komende jaren nog weinig dergelijke talenten zal mogen inpalmen.
De componist “Tolchard Evans” (geboren als Sydney Evans, moeder was Maud Tolchard) schreef wel meer spaans klinkende melodietjes, al was hij geboren in Londen en had hij voor zover ik kon nagaan geen speciale band met Spanje. Het lied kwam uit in 1931, jaar waarin hij huwde met Phyllis Mayhead, dus een ode aan een Spaans liefje is niet erg waarschijnlijk.
De nederlandse versie – een zeer vrije vertaling door Bart Ekkers – is ook weer zo’n evergreen die door de familie Verhaest-Fosco werd gebracht ter promotie van hun muziekhandel. Dochter Lucie Fosco verzorgde de zang afwisselend met Camiel Van Cauter die ook wel eens solo optrad. Het ligt voor de hand dat dit lied door Van Cauter werd gezongen waarbij Lucie allicht het verhaal aanschouwelijk ondersteunde.
Schoonste der vrouwen
1055 [A] Bart Ekkers (1908-1985) [C] Tolchard Evans (1901-1978)
’t Was in een oude pulquero
Daar zong een jong caballero
Tedere minnezangen,
sprekende van verlangen,
naar een geliefde schone vrouw.
Een signorita hoorde, ‘k hou van jou !
Jij bent de schoonste der vrouwen,
Jou, jou alleen wil ik trouwen,
Eeuwig zal ik van je houwen
Als jij de mijne wilt zijn,
Waarom laat jij mij zo smachten?
Steeds ben je in m’n gedachten,
Laat mij niet langer meer wachten,
Schoonste der vrouwen wees mijn!
Hij trof gevoelige snaren,
Zij trok een roos uit heur haren
En keek hem diep bewogen
In z’n verliefde ogen.
Dat onderschatten deed hij niet
Nog vuriger zong hij z’n liefdelied.
|
Partituur * Schoonste der vrouwen * |
|
instrumentaal
|
Bronnen: zangwijze: Lady of Spain (1931) liedblad "Al Zingend Door Het Leven" (1953) (Verhaest-Fosco, Aalst MUZ0432 pag. 121) Gezongen door Lucie Fosco en Camiel Van Cauter
Hij zegt “den kaas is rot”
Pier (of Peer) “lala” is een soort Tijl Uylenspiegel die zijn ongezouten mening (en dus die van de liedjesschrijver) verkondigt, mét een refrein dat moet meegezongen worden, en de toehoorders dus “medeplichtig” maakt aan de messcherpe kritiek in het lied.
Dit anoniem liedblad (uit de verzameling Wouters-Moorman) moet van kort voor 1830 dateren toen men het Hollands bewind alhier steeds minder en minder wou tolereren. Het liedblad kwam dan wel in een “hollandse” verzameling terecht, het is duidelijk dat het in Vlaanderen (en wellicht ook in Brussel, toen nog niet helemaal verfranst) werd gezongen.
Het mes van de kritiek sneed overigens langs twee kanten want enkele jaren na het vertrek van dat Hollands bewind werd een marktzanger in het koninklijk paleis van koning Willem ontvangen die daar eveneens “Peer lala” liet zingen, maar ditmaal over de Belgen die blijkbaar treurden om het vertrek van koning Willem, we publiceerden 7 jaar geleden al het lied van den “Belgischen Peerlala”.
Liedblad Wouters & Moorman
Hij zegt “den kaas is rot”
1054 [A] onbekend (1830) [C] P.D. trad.
Hoort vrienden blijft een weinig staan,
En luistert met genucht
Eer dat ge naar uw huis zult gaan
Zal ik zingen dees klucht:
’t Is van den koning van Holland,
Zocht kwestie(1) hier aan alle kant.
Voor ’t geld, zei Peer la la sa sa,
Voor ’t geld, zei Peer la la.
Als de koning kwam in ons land,
Had hij geen oorden(2) meer,
Hij liet veel schuld in Engeland,
En nu speelt hij mijnheer.
Het is door ’t geld van klein en groot,
En hij belette ons het brood.
Da’s slecht, zei Peer la la sa sa.
Da’s slecht, zei Peer la la.
Prins Willem, hoe zijt gij zoo slecht
Met uwen kazen bol,
Gij zijt wat streng al in uw recht
Dat houdt gij niet meer vol.
Hij brokkelt af langs alle kant.
Gij verkoopt hem niet meer in ons land.
Hij stinkt, zei Peer la la sa sa,
Hij stinkt, zei Peer la la.
Gij houdt veel van het malenrecht
Besteelt burger, soldaat,
Contributie vroeg hij niet slecht.
Ziet hoe het voorders gaat.
Gij geeft hun maar een pondjen brood,
’t Is nauwlijks voor de hongersnood.
Gij dief, zei Peer la la sa sa
Gij dief, zei Peer la la.
Gij schelm, als gij kwaamt in het land,
In Brussel wierd gij g’huld.(3)
De Belgen hebben u aangerand,
Toen waren w’al gekuld.
Gij zijt een koning zonder kroon
In Brussel stelden z’u op de troon.
Kapoen, zei Peer la la sa sa
Kapoen, zei Peer la la.
Nu zijt gij, heer, wel machtig rijk
Bezat heel ’t Nederland;
Gij zijt koning aan de Moerdijk,
Ook Vlaand’ren en Brabant.
Gij zijt van de kolonieën heer
En zo heeft ieder zijne keer.
Ga weg, zei Peer la la sa sa
Ga weg, zei Peer la la.
Buonapart was ook een held,
Bezat de schoonst’ armee
En toch wierd hij ter neer geveld,
Langst dorpen en langst stee.
Zij sloegen hem tot in Frankrijk,
Toen was hij arm in plaats van rijk
Gij ook, zei Peer la la sa sa
Gij ook, zei Peer la la.
Oorlof vriend dan nu voor het lest,
Blijft maar stil in uw kot,
Dat ik u raad, dat is het best,
Want uwe kaas is rot.
En speelt geen meester in ons land,
Dan haalde geen schand in Brabant.
Gij geus, zei Peer la la sa sa.
Gij geus, zei Peer la la.
(1) kwestie: tegenspraak, ruzie, “boel”
(2) oorden: de laagste munteenheid, zoals later de “cent”
(3) g’huld: ingehuldigd
|
Partituur * Hij zegt “den kaas is rot” * |
|
instrumentaal
|
Bronnen: zangwijze: Van Pierlala (zoals ik ze circa 1960 leerde van mijn vader) tekst in "Het Straatlied" (Wouters & Moorman) pag. 74-75 van een liedblad uit 1830
